Interreg-project ADMIRE
In het Interreg-project ADMIRE werken 10 partners in Vlaanderen en Nederland grensoverschrijdend samen aan veengebieden. Daarbij staan het behoud, herstel en beheer van natuurwaarden in een breed samenwerkingsverband voorop, maar zal ook de klimaatimpact van deze belangrijke natuurgebieden bekeken worden via uitgebreid onderzoek. Het partnerschap bestaat uit 4 natuurorganisaties, 4 kennisinstellingen en 2 overheidspartners.
Het belang van veengebieden voor biodiversiteit en klimaat
Veengebieden zijn het leefgebied voor veel planten- en diersoorten, waaronder heel wat Europees beschermde soorten, die specifiek zijn voor de bijzondere omstandigheden in deze ecosystemen. Venen spelen een belangrijke rol bij het voorkomen van overstromingen en droogte. Niet-ontwaterde veengebieden vertonen een sterke sponswerking waardoor piekafvoeren bij extreme regenval worden vertraagd en de kans op overstromingen afneemt. Bovendien beschikken veengebieden over de bijzondere capaciteit om grote hoeveelheden CO2 op te slaan in de veenbodem.
Veengebieden onder druk
Veengebieden staan echter wereldwijd onder druk en dreigen zelfs te verdwijnen door verschillende factoren zoals drainage in functie van landbouw, veenontginning of waterverontreiniging. Bij verlaging van de grondwaterstand, bij afgraven van het veen en/of een verhoogde aanvoer van voedingsstoffen, kan het verlies van veen versnellen en daarbij een grote bron voor uitstoot van CO2 vormen.
ADMIRE (‘adding mire’ of dus: ‘méér veen maken!’) bouwt voort op ervaringen en kennis opgebouwd in eerdere Europese projecten zoals Care-Peat (Interreg Noord-West Europa ) en PROWATER (Interreg 2 zeeën) en wil veenherstel realiseren in de grensregio, wat de biodiversiteit en het klimaat ten goede komt.
ADMIRE gaat voor duurzame oplossingen
Het project wil zes projectgebieden aanpakken – zo’n 251 hectare in totaal - zoals de Kleine Netevallei (B) en het Dal van de Dommel en Kleine Dommel (NL). Naast herstel en beheer, wil ADMIRE een duurzame samenwerking opzetten met stakeholders (zoals landbouwers) in de verschillende overgangsgebieden om de mogelijkheden van aangepast landbeheer met de nodige financieringsmechanismen te onderzoeken. Daarvoor zal studiewerk uitgevoerd worden naar vernatting van de projectgebieden en het effect hiervan op de biodiversiteit, alsook op andere ecosysteemdiensten en eventuele ontwikkelingsmogelijkheden.
Verder zal het project het bewustzijn over het maatschappelijk belang van veenbescherming in de grensregio versterken en een Veenplatform voor kennisdeling en -uitwisseling rond veenbescherming en veenvorming realiseren. Het doel is dat het veenplatform projectoverstijgend werkt en na het project ADMIRE verderwerkt. Naast kennisdeling zullen in dit veenplatform ook door de interactie tussen de verschillende deelnemers nieuwe kennisnoden of behoeftes naar kennisvertaling opgespoord kunnen worden. Veengerelateerde projecten zullen onder deze koepel een forum krijgen.
Partners
Natuurpunt Beheer is de hoofdpartner in ADMIRE en neemt de coördinatie op zich. Ze is ook verantwoordelijk voor een deel van het terreinonderzoek en het veenherstel.
De natuurorganisaties binnen ADMIRE zijn Natuurpunt Beheer (B), Natuurmonumenten (NL), de Koninklijke Maatschappij voor Dierkunde Antwerpen (KMDA - Antwerp Zoo Foundation) (B) en de Bosgroep Zuid-Nederland (NL).
Universiteit Antwerpen (B), Radboud Universiteit (NL), Stichting Bargerveen (NL) en Natuurpunt Studie (B) zijn de kennisinstellingen in het project.
Daarnaast zijn tevens het integraal Waterbedrijf PIDPA, als Vlaamse opdrachthoudende vereniging, en de Vlaamse Landmaatschappij (VLM), als agentschap van de Vlaamse overheid, deel van het partnerschap.
Rol van natuurreservaat De Zegge & Antwerp Zoo Foundation
Natuurreservaat De Zegge in Geel is een kwetsbaar paradijs van 120 hectare voor zeldzame fauna en flora. Het is één van de schaarse plekken in België waar nog een unieke moerashabitat met belangrijk laagveen voorkomt. De Zegge staat echter enorm onder druk, want de waterhuishouding wordt bedreigd. Antwerp Zoo Foundation wil de verdroging van het gebied tegengaan én de kwaliteit van het instromend oppervlaktewater verzekeren. Het huidige oppervlaktewater is rijk aan -voor laagveennatuur- ongewenste voedingsstoffen zoals sulfaat, nitraat en fosfaat en is dus van bijzonder slechte kwaliteit. De inlaat van gezuiverd water kan hopelijk bijdragen aan het behoud van de nog resterende natuurwaarden, in afwachting van ecohydrologisch herstel op landschapsschaal.
Natuurreservaat De Zegge werkt binnen ADMIRE, op het terrein, aan veenherstel en -behoud door de focus te leggen op:
- Adaptief beheer van het gebied
- De aanleg van een helofytenfilter, ter zuivering van het oppervlaktewater, in samenwerking met Pidpa
- Beheersovereenkomsten met aangrenzende landbouwondernemers
Het adaptief beheer houdt in dat De Zegge binnen het project zal onderzoeken welke technieken het efficiëntst werken om bodemverdichting te minimaliseren. Afhankelijk van de drassigheid en bereikbaarheid van de gebieden zullen verschillende maaimethodes (Truxor, hydrostatische éénasser, moerastractor, enz.) en afvoermethodes toegepast worden, aangepast aan de omstandigheden. Het beheer wordt uitgevoerd in alle gebieden waar veenhabitat aanwezig is of potentieel opgebouwd kan worden.
In samenwerking met waterbeheerder Pidpa wordt een helofytenfilter in combinatie met IOCS-korrels aangelegd ter zuivering van het oppervlaktewater. Binnen het ADMIRE-project zal De Zegge een stedenbouwkundige aanvraag indienen voor de aanleg van de filter en instaan voor het onderhoud ervan.
De Zegge zal bovendien inzetten op een beheersovereenkomst op maat en samenwerken met de landbouwers uit de buurt om de druk op het gebied te verminderen. Concrete acties zijn de aanleg van ecologische bufferstroken in het zuidelijk infiltratiegebied van het natuurreservaat en het verwerken van maairesten uit de Zegge op de akkers in de buurt.